Pianoherstellingen

Welkom op de pagina van ons piano-herstelatelier. In ons atelier wordt met met passie en liefde voor het vak gewerkt aan het reviseren (herstellen) van piano’s. Piano’s van betere kwaliteit gaan hier door de handen van handige Harry en Christiaan. Op deze manier krijgen oude en nieuwe piano’s een nieuw leven ingeblazen om elders hun muzikale trip verder te zetten.

 

Harry is de bezieler van het atelier. Al decennialang is hij gebeten door de mechaniek van piano’s. Zowel de moderne Renner mechaniek als het oudere binnenwerk fascineert hem keer op keer om als een echte vakman te aan de mechaniek te sleutelen en deze volledig te preciseren.

Hieronder kan je verder lezen wat betreft één van onze pareltjes van het atelier. Hoe dat alles handmatig gereviseerd wordt.

19 oktober 2022 ( Van Eeklo naar Mechelen)

Mijn piano hart sloeg een slag je over toen ik deze fantastische piano op het spoor kwam: ik ga hem volledig restaureren met behulp van mijn collega Christiaan Wouters. Het is een volledig origineel gebleven Grotrian-Steinweg vleugel van 200 cm uit 1882. Nummer 5015.  Klankbord, kammen en stemblok zijn in nagenoeg onberispelijke staat, maar de besnaring en de mechaniek zijn wel aan vernieuwing toe.  Dit soort piano’s kom je helemaal niet vaak tegen op de tweedehandsmarkt. Ze waren namelijk 140 jaar geleden tamelijk exclusief en bedoeld voor concertpianisten of mensen met heel veel geld, en bij Steinweg werden in de jaren 1880 en 1890 gemiddeld 350 piano’s per jaar gemaakt. Bij bijvoorbeeld Steinway en sons of Bechstein rolden er in die jaren al meer dan dubbel zoveel instrumenten per jaar uit het fabriek.

Het hele werk moet natuurlijk nog beginnen, maar ik ben nu al erg benieuwd hoe de piano zal klinken binnen enkele maanden wanneer hij terug bespeelbaar is.

De beroemde componiste en pianiste Clara Wieck, de weduwe van Robert Schuman, speelde exclusief op piano’s van Steinweg en kreeg in 1879 identiek hetzelfde exemplaar als deze cadeau van het bedrijf als relatiegeschenk. Deze piano is vandaag nog steeds te bewonderen in het muziekinstrumentenmuseum van Braunschweig. Verder heeft wijlen Koning Boudewijn van België als 6 jarige jongen op deze piano nog les gekregen.

Steinweg was zijn tijd ver vooruit voor vernieuwingen in de mechaniekontwikkeling eind 19e eeuw. Het merk gebruikte toen al een zogenaamde dubbele repetitiemechaniek, zoals dat nu nog steeds het geval is in vleugelpiano’s. Het idee was al rond 1820 bedacht door Erard en in de jaren 1860 in licht gewijzigde vorm gepatenteerd door… jawel, Theodoor Steinweg, toen hij  zijn broers al naar de VS was moeten volgen om bij Steinway & Sons te gaan werken. Veel van zijn ideeën duiken ook op in de instrumenten van het moederbedrijf Grotrian, Helferich en Schulz, die als aandeelhouders het bedrijf van Theodor hadden overgenomen in Braunschweig.  En tot ver in 19e eeuw waren de meeste vleugelpiano’s nog uitgerust met de zogenaamde Weense mechaniek: een eenvoudiger systeem om de hamer tegen de snaar te laten slaan wanneer je op de toets drukt. Zonder al te technisch te worden komt het erop neer dat je op een dubbele repetitiemechaniek sneller en preciezer kan spelen en dat dit dus de norm is geworden. Verder nog een foto van de onderkant van het gietijzeren frame waarop het zelfde serienummer staat dan op het houten stemblok. De piano is dus 100% zeker origineel.

Op deze foto’s kan je zien hoe de snaren geleidelijk aan van de piano worden afgehaald. Stempinnen en snaren moeten allemaal vernieuwd worden.

Voordat de snaren er af gingen, hebben we natuurlijk eerst het plan opgemaakt van de bas snaren, zodat er koppies van gemaakt kunnen worden. Het was daarvoor de bedoeling dat de mechaniek er werd uitgehaald, maar die klemde ergens en kon er niet uit voor alle snaren er waren afgehaald. Dat bemoeilijkte de werkzaamheden wel een beetje, maar het is ons gelukt een goed plan te maken. Intussen is ook dat mechaniek issue in orde, maar daar later meer over. Om snaren af een piano te halen, zijn een goede boormachine en dito kniptang in combinatie met een handige en lieve schoonvader de dingen die je nodig hebt.

Op deze foto’s kan u de volledig opgekuiste vleugel goed bewonderen. De piano is nu volledig klaar om opnieuw besnaard te worden. De komende weken worden er stelselmatig meer dan 220 nieuwe stempinnen in de piano geklopt, met per twee stempinnen ook telkens een nieuwe snaar. Daarna pas wordt de gereviseerde mechaniek terug in het instrument geschoven en de dempers ingeschroefd. Pas daarna kan het fijn stemmen en afregelen beginnen… Het zal dus nog even duren voor er terug muziek uit deze doos komt, maar de wederopbouw kan bij deze beginnen. Met heel veel dank aan Michel om mij te helpen bij de schoonmaak van de vleugel.

Vandaag is het een belangrijke dag in de restauratie van mijn Steinweg vleugel uit 1882. Als alles volgens plan verloopt, wordt het mechaniek en de lier met de pedalen eraan teruggeplaatst en zal er voor het eerst terug muziek uit de doos moeten komen. nu ja, veel muziek zal er nog niet inzitten, want de piano moet nog grondig gestemd worden en staat nu ongeveer een halve toon onder de juiste toonhoogte. op deze foto zie je mij de piano stemmen zonder dempers of mechaniek er in. dit is echt een hele klus, want in feite ben je dan gewoon een bak met allemaal open snaren aan het stemmen die allemaal door elkaar zoemen. Je moet ze met je vingers aan tokkelen en ondertussen proberen te stemmen. Doordat je geen mechaniek en dus ook geen toetsen hebt, moet je er ook voor zorgen dat je het juiste koor snaren stemt door met je vingers op de stempinnen te tellen aan de hoeveelste noot je bezig bent. Het spreekt voor zich dat je op deze manier alleen maar grof werk kan afleveren en zover ben ik dus nu.

Maar straks hoor ik dus voor het eerst ongeveer de stem van deze geweldige piano wanneer er terug hamertjes op de snaren zullen tokkelen.